Schijnzelfstandigheid in de zorg

Om schijnzelfstandigheid onder zzp’ers tegen te gaan werkt het kabinet aan een aanpassing van de wet. Dit kan gevolgen hebben voor het werken als zzp’er in de zorg. In dit artikel lees je hoe dit zit. 

Het verschil tussen een zzp’er en iemand in loondienst is dat werknemers in loondienst een arbeidsovereenkomst hebben, terwijl zzp’ers werken op basis van een overeenkomst van opdracht voor klanten of opdrachtgevers. Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand als zzp’er werkt maar eigenlijk als werknemer in loondienst zou moeten werken. De zzp’er voert daarbij dezelfde werkzaamheden uit als de medewerkers in loondienst en werkt onder gezag van de opdrachtgever. 

Het kabinet wil schijnzelfstandigheid tegengaan. Dat betekent dat naast de twee bestaande criteria, de gezagsverhouding en de urennorm een derde criterium wordt toegevoegd aan de wet: het inbeddingscriterium. 

Gezagsverhouding
Een zzp’er werkt zonder gezagsverhouding. Dit betekent dat een zzp’er zelfstandig werkt. De zzp’er is in grote mate vrij om de werkzaamheden in te vullen. Als een opdrachtgever instructies geeft die moeten worden opgevolgd, kan er sprake zijn van een gezagsverhouding. In de zorg kan dit ingewikkeld zijn, een zorginstelling is eindverantwoordelijk voor de zorg en heeft daarbij vaak protocollen en instructies opgesteld waar de zzp’er zich aan moet houden. Dit kan betekenen dat er sprake is van een gezagsverhouding. 

Urennorm
Om aan het zzp-schap te voldoen moet de zzp’er ten miste 1225 uur per jaar werken voor ten minste drie verschillende opdrachtgevers.

Inbeddingscriterium
Dit is het nieuwe criterium dat het kabinet wilt toevoegen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Inbedding betekent dat de werkzaamheden zijn ingebed in de organisatie. Voor zorgorganisaties geldt dat het verlenen van zorg is ingebed in de organisatie. Als zzp’er in de zorg werk je ‘zij aan zij’ met medewerker in loondienst en maak je gebruik van de faciliteiten van de werkgever. Zo draai je mee in het rooster, ben je veel/vaak aanwezig bij de opdrachtgever, draag je het uniform van de organisatie en gebruik je hulpmiddelen van de organisatie. 

Hoe het inbeddingscriterium er precies uitkomt te zien is nog niet bekend, dat is afhankelijk van de keuzes die het kabinet maak. Het kabinet wilt begin 2024 een voorstel indienen bij de Tweede Kamer en de nieuwe wetgeving per 1 januari 2025 in laten gaan. Wij houden jullie op de hoogte bij nieuwe ontwikkelingen. 

Update 10-07-2023
In verband met de val van het kabinet kan het zijn dat het indienen van het voorstel langer gaat duren waardoor de nieuwe wetgeving ook pas later zal in gaan.